Wacław Potocki
Przede wszystkim wykłady te nie dopuszczały do świadomości ucznia tego wszystkiego, co dokonała ludzkość od końca epoki starożytnej zarówno w życiu dziejowym, jak w sztuce,
literaturze i nauce.
Młodzieniec słuchający czy to prawa, czy medycyny, matematyki czy gramatyki, astronomii czy retoryki, spotykał ciągłe powoływanie się na greckich i rzymskich mistrzów, których
prawidła, określenia i rozwiązania przedstawiano jako ostatnie słowo nauki i prawdy niewzruszone, uważał się więc za dosyć uczonego, gdy sobie przyswoił tę mądrość
starożytną, i nie przyszło mu na myśl nawet, by można było wątpić o nieomylności starożytnych lub własnym badaniem posunąć naprzód wiedzę, odkryć nie znane prawdy.
Jeżeli próbował zastanawiać się samodzielnie nad treścią własnej wiedzy, to dochodził — bardzo logicznie zresztą — do tej dziwacznej filozofii dziejów, jakiej próbkę
podaje nam Potocki w przedmowie do _Wojny chocimskiej:_
_ _
_[...
] rzecz wielkiego podziwienia godna — powiada on — że jako w cnocie tak i w dowcipie pierwsze one wieki siła mają przed parni.
Za coż teraz pisma nasze, kazania, oracyje, listy nawet stoją bez dawnych autorów, których jeśli nie wszytkich inszemi słowy, tedy wielką część w uczonych recytujemy sentencyjach.
wiek nasz i eksperijencyją_
_starszym będąc dwiema tysięcy lat, a dies diem docet, [...
] siła ma przed wczorajszym i nową niebieską nauką; wsparty miał utroque excellere , ale że za nim w obojgu tem mydło wozimy”.
_
Wyszukując następnie przyczyn tego zjawiska, dochodzi do przekonania, iż prawdopodobnie „sześć tysięcy lat ma stać budowa tego świata”, mianowicie „dwa tysiące rość aż
do czasów Abrahamowych i podania zakonu Bożego; dwa tysiące w perfekcyji i sile aż do narodzenia Zbawiciela naszego; dwa tysiące ku starości i końcowi swemu”.
Nic więc dziwnego, „że lata nasze wszystkie, duchowne porzuciwszy ćwiczenia w nauce i cnocie, świat ten przyrodzonym biegiem ziębnący i już dogorywający, zbytkami i rozpustami
budzą.
<<Poprzednia 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42 | 43 | 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49 | 50 | 51 | 52 | 53 | 54 | 55 | 56 | 57 | 58 | 59 | 60 | 61 | 62 | 63 | 64 | 65 | 66 | 67 | 68 | 69 | 70 | 71 | 72 | 73 | 74 | 75 | 76 | 77 | 78 | 79 | 80 | 81 | 82 | 83 | 84 | 85 | 86 | 87 | 88 | 89 | 90 | 91 | 92 | 93 | 94 | 95 | 96 | 97 | 98 | 99 | 100 | 101 Nastepna>>